Καρδαμύλη

Σ’ ένα εντυπωσιακό, γεμάτο αντιθέσεις φυσικό τοπίο, 38 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Καλαμάτας, βρίσκεται το πανέμορφο παραθαλάσσιο χωριό, η Καρδαμύλη, που οφείλει το πανάρχαιο όνομά του στα πολλά κάρδαμα της περιοχής.

Η πετρόχτιστη πολιτεία με την αυστηρά παραδοσιακή αρχιτεκτονική, τις κεραμιδένιες στέγες και τους αναστηλωμένους πύργους, φωλιάζει σ’ έναν απάνεμο όρμο στους πρόποδες του Ταΰγετου, στο θεατρικό σκηνικό που συνθέτουν οι πυκνόφυτοι ελαιώνες πλάι στα γαλάζια κρυστάλλινα νερά, οι καταπράσινες πλαγιές με τα μεγαλόπρεπα κυπαρίσσια με φόντο τα απόμακρα χιονοσκέπαστα βουνά και τα μαγευτικά ηλιοβασιλέματα του μεσσηνιακού κόλπου.

Η Καρδαμύλη διατηρήθηκε με το πανάρχαιο όνομά της για περισσότερο από τρεις χιλιετίες, με πρώτη γραπτή αναφορά, ως μιας από τις «επτά ευνομούμενες και καλώς κατοικούμενες πόλεις» που θα έδινε ο Αγαμέμνονας προίκα στον Αχιλλέα αν νυμφευόταν μια από τις κόρες του. Σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία (2^ος μ.Χ.), η πόλη κοσμούνταν από  πολλούς ναούς και αγάλματα ενώ μια παραθαλάσσια λάρνακα είχε τοποθετηθεί σε ανάμνηση της ανάδυσης των Νηρηίδων από την θάλασσα για να παρακολουθήσουν το πέρασμα του Πύρου (γιου του Αχιλλέα) που πήγαινε στη Σπάρτη να παντρευτεί την κόρη του βασιλιά Μενέλαου, Ερμιόνη.

Η αρχαία Καρδαμύλη ήταν το κύριο λιμάνι της ισχυρής αρχαίας πόλης-κράτους της Σπάρτης, με την οποία συνδεόταν μέσω της ορεινής «Βασιλικής Οδού», τμήματα της οποίας σώζονται μέχρι σήμερα κατά μήκος της φυσικής πορείας του φαραγγιού του Βυρού. Ο τοπικός μύθος θέλει τους τάφους των δίδυμων αδερφών της ωραίας Ελένης, των Διόσκουρων Κάστορα και Πολυδεύκη, να βρίσκονται στον απόκρημνο λόφο που βλέπει στη θάλασσα πίσω από το σημερινό χωριό, τη λεγόμενη Παλιά Καρδαμύλη, όπου υπάρχουν λαξεμένες στον κάθετο βράχο κάτω από το μεσαιωνικό κάστρο του 12^ου αι. οι ορθογώνιες κοιλότητες δύο ελληνιστικών θαλαμοειδών τάφων. Στον απότομο αυτό λόφο, όπου έχουν βρεθεί όστρακα (κομμάτια κεραμικών) και λείψανα όλων των εποχών, βρισκόταν η ακρόπολη της αρχαίας πόλης, μια από τις πιο καλά οχυρωμένες στην αρχαιότητα.

Στα Βυζαντινά χρόνια η περιοχή βρέθηκε υπό το Δεσποτάτο του Μυστρά και αποτέλεσε, μετά την τουρκική εισβολή το 1460, καταφύγιο για τους πρόσφυγές του, οι οποίοι κατέφυγαν σε σπηλιές και ονομάστηκαν Τρουπάκηδες (από τις τρούπες δηλ. τρύπες). Η οικογένεια Τρουπάκη-Μούρτζινου, όπως είναι γνωστή, έγινε από τις ισχυρότερες, κυρίαρχες οικογένειες της μεσσηνιακής Μάνης, κυβερνώντας για δύο αιώνες τη γύρω περιοχή, από τα οχυρωμένα της πυργόσπιτα στην Παλιά Καρδαμύλη, ενώ ηγετικός ήταν ο ρόλος της στην κήρυξη της ελληνικής επανάστασης, όταν με τον Κολοκοτρώνη και άλλους Μανιάτες καπεταναίους πρωτοστάτησε στην απελευθέρωση της Καλαμάτας (23 Μαρτίου 1821).

Ο επιβλητικός,  Πύργος Μούρτζινου στην Καρδαμύλη, που ήταν προσβάσιμος μέσω ξύλινης ανασυρόμενης γέφυρας, είναι  ανακηρυγμένο ιστορικό διατηρητέο οχυρό συγκρότημα. Μέσα στον τριώροφο πύργο, λειτουργεί το Μουσείο των Μούρτζινων  με πληροφορίες για τα κάστρα της Μάνης, ενώ στην είσοδο του δεσπόζει ο επτανησιακής τέχνης ναός του Αγίου Σπυρίδωνα.

Πλακόστρωτα μονοπάτια συνδέουν την Παλιά Καρδαμύλη με τους γειτονικούς οικισμούς του Πετροβουνίου και την Αγία Σοφία (Γούρνιτσα), το μεταβυζαντινό ναό με τη μαγευτική πανοραμική θέα.

Στην Καρδαμύλη καταλήγει το κατάφυτο φαράγγι του Βυρού, που μαγνητίζει τους φυσιολάτρες με τις αμέτρητες πεζοπορικές διαδρομές και την εκπληκτική θέα στις κορυφές του Ταΰγετου. Μπροστά στο γραφικό λιμανάκι της Καρδαμύλης, βρίσκεται ένα επιπλέον κόσμημα του χωριού, το καταπράσινο νησάκι Mερόπη (ή Αμυγδαλόνησος), πάνω στο οποίο σώζονται ερείπια ενετικών τειχών και η μονόκλιτη καμαροσκέπαστη βασιλική της Kοίμησης της Θεοτόκου (1779).

Πάνω από το παλιά λιμάνι της Καρδαμύλης στέκεται και η λεγόμενη Βάρδια των Δημητρέων, πύργος παρατηρητήριο που επόπτευε την περιοχή. Πολύ κοντά στο λιμάνι της Καρδαμύλης, σε μια έκταση 3 στρεμμάτων, δεσπόζει το παλιό εργοστάσια της Καρδαμύλης,  από τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων την περίοδο του Μεσοπολέμου.

Από την Καρδαμύλη, συνεχίζοντας στον επαρχιακό δρόμο προς τον Νότο, συναντάμε τις παραλίες Kαλαμίτσι, παραλία του Φονέα, Δελφίνια, Kαλογριά, Στούπα και άλλες.