Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου βρίσκεται στην καρδιά της ομώνυμης πόλης της Κρήτης.
Από την πρώτη αρχαιολογική συλλογή που δημιουργήθηκε στην πρωτεύουσα του νησιού το 1883, που έπειτα στεγάστηκε σε δύο δωμάτια στην αυλή του μητροπολιτικού ναού Αγίου Μηνά, μόλις μεταξύ των ετών 1904-1907 κατασκευάστηκε η πρώτη μουσειακή αίθουσα.
Το σημερινό κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου χτίστηκε το 1937, στη θέση του μεγαλοπρεπή ενετικού μοναστηριού του Αγίου Φραγκίσκου που καταστράφηκε από το σεισμό του 1856. Μάλιστα, αποτελεί σημαντικό δείγμα αρχιτεκτονικού μοντερνισμού κι έχει βραβευτεί με έπαινο Bauhaus (κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου).
Είναι ένα κατεξοχήν μινωικό μουσείο, καθότι οι χρωματισμοί και τα υλικά κατασκευής του παραπέμπουν σε τοιχογραφικές μιμήσεις των ορθομαρμαρώσεων των μινωικών κτιρίων. Από το 2006 μέχρι και τις αρχές του 2014 ξεκίνησε μια μακρά περίοδος ανακαίνισής του, οπότε και παρέμενε εν μέρει κλειστό, ενώ πλέον είναι επισκέψιμο για το κοινό και εντυπωσιάζει περισσότερο από ποτέ.
Αποτελώντας τη σπουδαιότερη συλλογή μινωικών αρχαιοτήτων στον κόσμο, έναν από τους μεγαλύτερους σε επισκεψιμότητα και πιο αξιόλογους μουσειακούς χώρους στην Ελλάδα, αν όχι και στην Ευρώπη, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, αναπαριστάται ολόκληρος ο μινωικός πολιτισμός (ο πρώτος πολιτισμός που αναπτύχθηκε στην Ευρώπη).
Στα εκθέματά του, βέβαια, συμπεριλαμβάνονται και αντιπροσωπευτικά δείγματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας, καλύπτοντας στο σύνολο τους περίπου 5.500 χρόνια – από τη νεολιθική εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Τα εκθέματα συγκεκριμένα, είναι τοποθετημένα χρονολογικά και με βάση την τοποθεσία που βρέθηκαν.
Το κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου είναι διώροφο και διαθέτει εκτεταμένους εκθεσιακούς χώρους, αίθουσα οπτικοακουστικών μέσων, επεξηγηματικές λεζάντες για τα έργα και ότι απεικονίζεται πάνω σ’ αυτά, καθώς και εργαστήρια. Ξεκινώντας από το ισόγειο, ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί γύρω από 13 αίθουσες, ενώ στον πρώτο όροφο υπάρχουν και τα κομμάτια από τις αυθεντικές τοιχογραφίες του ανακτόρου της Κνωσσού.
Περπατώντας μέσα στο χώρο, κάποιος μπορεί να δει την εξέλιξη της αγγειοπλαστικής με μια σειρά από χρηστικά αγγεία γαστρονομίας, να θαυμάσει τα περίφημα καμαραϊκά χρωματιστά αγγεία (που διάφοροι ερευνητές τα συγκρίνουν με τα σημερινά πορσελάνινα σερβίτσια), και δεν υπάρχει περίπτωση κανείς – όπως είναι φυσικό, να μη σταθεί λίγη ώρα μπροστά από τον περίφημο δίσκο της Φαιστού (17ος π.Χ. αιώνας), μοναδικό στο είδος του, με σημεία ιερογλυφικής γραφής και ιδεογραμμάτων, που μέχρι και σήμερα κανείς δεν έχει καταφέρει ν’ αποκωδικοποιήσει.
Επίσης, ο επισκέπτης μπορεί να χαθεί μέσα στις γλαφυρές διηγήσεις των τοιχογραφιών της εποχής, και κυρίως σ’ αυτή με το θέμα του πρίγκιπα με τα κρίνα και των ταυροκαθαψίων (κατά τη διάρκεια των οποίων οι αθλητές εκτελούσαν άλματα στην πλάτη του ταύρου), να θαυμάσει το «δαχτυλί του Μίνωα», και έπειτα μια υπερμεγέθη μακέτα όπου αναπαριστώνται όλα τα μεγαλοπρεπή και δαιδαλώδη πολυόροφα ανάκτορα της Κνωσού.
Επιπλέον, ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει από κοντά τις επιβλητικές θεές των Μινωιτών, που κρατούν στα χέρια τους φίδια κι είναι ντυμένες με την παραδοσιακή μινωική ενδυμασία (θεές των οφέων). Κυρίαρχη θέση στις συλλογές του πάντως, κατέχουν τα μοναδικά αριστουργήματα της μινωικής τέχνης που βρέθηκαν σε μινωικές νεκροπόλεις, όπως οι καθρέπτες με τις ελεφάντινες λαβές, τα τσιμπιδάκια για τα φρύδια, οι ελεφάντινες κτένες καθώς και τα ξίφη με τις χρυσές λαβές, αλλά και οι περίφημες «μέλισσες» των Μαλίων, που κοσμούν μια από τις προθήκες του μουσείου. Σχεδόν παντού, από την άλλη, παρατηρεί κανείς διπλούς πέλεκεις, το ιερότατο σύμβολο των μινωικών χρόνων και βλέπει τις εντυπωσιακές σαρκοφάγους των Μινωιτών.
Οι υπόλοιπες συλλογές στο ισόγειο παρουσιάζουν γλυπτά της αρχαϊκής και ρωμαϊκής περιόδου, καθώς επίσης στον 1ος όροφο, φυλάσσονται ευρήματα από την υπομινωική, πρώιμη γεωμετρική και γεωμετρική εποχή και τα κλασικά και ελληνιστικά χρόνια.
Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου διοργανώνονται κατά καιρούς διάφορα εκπαιδευτικά σεμινάρια, διαλέξεις και εκδηλώσεις, ενώ παράλληλα γίνονται λογής θεματικές ξεναγήσεις για παιδιά.
Τέλος, όσοι θέλουν ν’ αποκτήσουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για την «ψυχή» του μινωικού πολιτισμού, δεν έχουν παρά να επισκεφτούν την Κνωσσό (που βρίσκεται πολύ κοντά χιλιομετρικά), τη Φαιστό και τη Ζάκρο.
