Γέργερη

Η Γέργερη βρίσκεται περίπου 40 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Ηρακλείου στον ομώνυμο νομό της Κρήτης.

Όντας ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του Δήμου Γόρτυνας, η Γέργερη είναι «σκαρφαλωμένη» στην ανατολική πλευρά του Ψηλορείτη, διαθέτει 7 διαφορετικούς οικισμούς, εκ των οποίων μόνο ο ένας δεν κατοικείται, και οι ντόπιοι ξεπερνούν τους 1000 σε αριθμό. Αρκετοί από αυτούς μάλιστα, διαπρέπουν σε διάφορες λαϊκές τέχνες και τεχνικές, όπως τη γλυπτική πέτρας και ξύλου, την καλαθοπλεκτική, αλλά και την κατασκευή παραδοσιακών οργάνων.

Η ιστορία της Γέργερης συνδέεται μ’ αυτή του γειτονικού χωριού της Νυβρίτου, ενώ από την περιοχή καταγόταν ο οπλαρχηγός Φραγκιάς Μαστραχάς , από τους σημαντικότερους Κρητικούς επαναστάτες του 19ου αιώνα, ο οποίος πολεμούσε τους Τούρκους αδιαλείπτως επί 50 έτη. Επιπλέον, κοντά στον οικισμό γεννήθηκε και ο στρατηγός Γεώργιος Κατεχάκης γνωστός και με την επωνυμία «καπετάν Ρούβας».

Ανέκαθεν η κοινότητα της Γέργερης συνδεόταν με το δάσος Ρούβα, που αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή πρίνων στην Ευρώπη, το οποίο και υπήρξε καταφύγιο των κατατρεγμένων Χριστιανών κατά τη διάρκεια των εθνικών αγώνων, και συνιστά σήμερα πηγή ζωής τόσο για τον οικισμό, όσο και για ολόκληρο το νησί.

Η τοποθεσία ενδείκνυται για τους απανταχού λάτρεις της φύσης και της περιπέτειας καθότι λίγα εκατοντάδες μέτρα μακριά από το χωριό συναντάται η εποχιακή Βρωμολίμνη, με τη τεχνητή λιμνοδεξαμενή της, η οποία αποτελεί σημαντικό μεταναστευτικό δρόμο για πολλά είδη πουλιών.

Ένα από τα σπουδαιότερα αξιοθέατα του χωριού είναι η μεγάλη πηγή Φουντάνα – τμήμα ρωμαϊκού υδραγωγείου, από την οποία πιστεύεται ότι υδρευόταν η αρχαία πόλη της Γόρτυνας, καθώς επίσης στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν ερείπια από νερόμυλους που χρησίμευαν κατά το παρελθόν για την άλεση των σιτηρών.

Ο επισκέπτης της περιοχής μπορεί να κάνει μια βόλτα σε μία από τις πάμπολλες εκκλησίες που υπάρχουν εκεί, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τον παλαιοχριστιανικό ναό του Χριστού (Μεταμόρφωση του Σωτήρα), την Παναγία Κερά ή Χανουτιά, κτίσμα του 1443, στην οποία και διασώζονται ενδιαφέρουσες αγιογραφίες του 15ου αιώνα, τον ενοριακό ναό του Αγίου Γεωργίου του Μεθυστή που οικοδομήθηκε πάνω σε παλιότερο ναό, και τον Προφήτη Ηλία στο κέντρο του οικισμού.

Σε μια προσπάθεια ν’ αναδειχθούν τα παραδοσιακά έθιμα της Γέργερης, διοργανώνονται την Καθαρά Δευτέρα κάθε χρόνο τα Αποκριγιώματα, ένα έθιμο που αναβιώνει με πολύ μεράκι από μικρούς και μεγάλους, καθώς επίσης η κοινότητα διατηρεί τις παραδοσιακές γαμήλιες τελετές της, που έχουν τις ρίζες τους στα Αρχαία Ανθεστήρια.

Παράλληλα, στην καταπράσινη περιοχή του Ρούβα με τα μητάτα των κτηνοτρόφων της Γέργερης, κάθε Μάιο διεξάγονται οι «κουρές», δηλαδή το κούρεμα των προβάτων, που γιορτάζεται με τραγούδια, χορούς, και πολλή ρακή.

Τέλος, στην κοινότητα λειτουργούν λογής υπηρεσίες, όπως ΚΕΠ, νηπιαγωγείο, Δημοτικό σχολείο και Γυμνάσιο (που στεγάζει το τοπικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας), καφενεία, καθώς και μία ταβέρνα που ανήκει στο δήμο.