Μαυσωλείο Διστόμου

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά και επιβλητικά μνημεία της Ελλάδας, που στήθηκαν στη μνήμη των θυμάτων του ναζισμού, είναι το Μαυσωλείο Διστόμου. Η μεγαλειώδης εγκατάσταση βρίσκεται στο λόφο Κανάλες, σε υψόμετρο 346 μέτρων πάνω από την πόλη του Διστόμου. Φιλοξενεί τα οστά  των 230 κατοίκων από την ευρύτερη περιοχή που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς Ναζί σε αντίποινα, λίγο πριν την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τον Ιούνιο του 1944.

Το Μαυσωλείο Διστόμου είναι το κέντρο των ετήσιων εκδηλώσεων που τιμούν τη μνήμη των ανθρώπων αυτών, μεταξύ των οποίων ήταν ακόμα και βρέφη, που έγιναν μάρτυρες μιας από τις φρικωδέστερες σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας. Σε μια μεγάλη μαρμάρινη πλάκα είναι χαραγμένα όλα τα ονόματα, ενώ η περιοχή γύρω από το Μαυσωλείο του Διστόμου είναι έτσι διαμορφωμένη που εμπνέει το δέος και τον σεβασμό στους επισκέπτες.

Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού και το Μαυσωλείο Διστόμου είναι τα δύο σημεία της πόλης που πρέπει κανείς να επισκεφθεί ώστε να μπορέσει να αντιληφθεί τη σπουδαία ιστορία της μαρτυρικής αυτής μικρής πόλης της Ελλάδας.

Η Σφαγή του Διστόμου

Στις 10 Ιουνίου του 1944 οι Γερμανοί ναζί γνώρισαν μια από τις πιο βαριές ήττες τους λίγο έξω από το Στείρι, όταν έπεσαν σε ενέδρα των Ελλήνων ανταρτών. Αναγκασμένοι να υποχωρήσουν, ξέσπασαν την οργή τους στους κατοίκους του Διστόμου. Η σφαγή κράτησε από το μεσημέρι εκείνης της μέρας μέχρι που έπεσε η νύχτα και δεν είχε μείνει τίποτα όρθιο. Κατέκαψαν το χωριό και εκτέλεσαν εν ψυχρώ όποιον συναντούσαν, μεταξύ των οποίων γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους. Οι ανατριχιαστικές μαρτυρίες που κατέγραψε η ιστορία λένε πως ο ιερέας του Διστόμου αποκεφαλίστηκε και οι γυναίκες βιάστηκαν πριν σφαγιαστούν.