Κρήνη Μοροζίνι
Η Κρήνη Μοροζίνι βρίσκεται πάνω στην πλατεία Λιονταριών (ή πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου, κι απέναντι από τη βασιλική Αγίου Μάρκου, στην καρδιά του Ηρακλείου στον ομώνυμο νομό της Κρήτης.
Το ιστορικό αυτό σιντριβάνι, αποτελεί πλέον το έμβλημα της νησιωτικής πρωτεύουσας, και το κεντρικό σημείο συνάντησης για τους ντόπιους και τους τουρίστες. Θεωρείται ως το πιο πολυσύχναστο μέρος σ’ ολόκληρη την πόλη, καθώς εκεί κυκλοφορεί πολύς κόσμος από νωρίς το πρωί, στις καφετέριες γύρω από την κρήνη, μέχρι αργά το βράδυ, όταν η νεολαία παίρνει μια ανάσα από τα ξενύχτια.
Όντας ένα από τα σπουδαιότερα έργα του γενικού προβλεπτή Φραγκίσκο Μοροζίνι, εξού και τ’ όνομα, η Κρήνη Μοροζίνι ή κατά τους Ηρακλείωτες «λιοντάρια», οικοδομήθηκε το 1628 προκειμένου να δώσει μια λύση στα προβλήματα λειψυδρίας που ταλάνιζαν την πόλη. Επί της ουσίας χρησίμευσε σαν υδραγωγείο για την εποχή του, με συνολικό μήκος σχεδόν 15 χιλιομέτρων.
Μέσα απ’ ένα περίπλοκο σύστημα αγωγών, μια υπόγεια δεξαμενή που συνδέονταν με την κρήνη, μετέφερε νερό από τις πηγές του όρους Γιούχτα (πηγή Καρυδάκι) με φυσική ροή, λόγω της υψομετρικής διαφοράς. Το οκτάλωβο σχήμα της κατασκευής, που ήταν πλατύ στη βάση του και πολύ στενό στην κορυφή, έδινε τη δυνατότητα παροχής νερού χωρίς τη χρήση αντλίας σε περισσοτέρους κατοίκους (μέχρι και 1000 βαρέλια νερό ημερησίως, αναφέρουν διάφορες πηγές).
Η εντυπωσιακή μαρμάρινη γλυπτική σύνθεση, εκτός από τα τέσσερα αξονικά τοποθετημένα λιοντάρια-σύμβολο της Βενετίας, από τα στόματα των οποίων τρέχει με μεγάλη πίεση το νερό, η κρήνη κοσμείται εξωτερικά και με άλλες μυθολογικές παραστάσεις, θαλασσινές φιγούρες, καθώς και οικόσημα της εποχής.
Δυστυχώς, επί Τουρκοκρατίας (1847) υπέστη αρκετές παρεμβάσεις , συνεπώς έχασε την αρχική της μορφή (τοποθετήθηκαν βρύσες, επιγραφές, και άλλα), ενώ ταυτόχρονα καταστράφηκαν κάποια σπουδαία κομμάτια, όπως το μαρμάρινο άγαλμα του Ποσειδώνα στην κορυφή του σιντριβανιού, και οι «τρεις καμάρες» των τόξων του.
Επιπλέον, στο σημείο αυτό, συνέβησαν και πολλές αποτρόπαιες πράξεις, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις δολοφονίες των Κρητών επαναστατών.
Σήμερα, η Κρήνη Μοροζίνι έχει αναπαλαιωθεί από το 1900 κι έπειτα από διάφορες αρχαιολογικές έρευνες, κοντά στο σημείο αποκαλύφθηκαν τμήματα από τους παλιούς αγωγούς που μετέφεραν το νερό.
