Booking.com

Μονή Οδηγήτριας

Η Μονή Οδηγήτριας είναι ένα από τα παλαιότερα και σπουδαιότερα προσκυνήματα του νησιού. Βρίσκεται δυτικά από τα Αστερούσια όρη, ενώ απέχει περίπου 70 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την πόλη του Ηρακλείου στον ομώνυμο νομό της Κρήτης.

Στη μέση μιας ξερής και άγονης τοποθεσίας, λίγο πριν ξεκινήσει ο χωματόδρομος, που οδηγεί στην είσοδο του Αγιοφάραγγου, ο επισκέπτης ξεχωρίζει την άλλοτε πολύ πλούσια Μονή Οδηγήτριας που διοικητικά σήμερα υπάγεται στο κοντινό χωριό Πηγαϊδάκια. Σ’ αυτή ανήκουν πολλά από τα ερημητήρια, αλλά και παρεκκλήσια της περιοχής, όπως για παράδειγμα ο σπηλαιώδης ναός της Αγίας Κυριακής Αγιοφάραγγου, και πολλά άλλα.

Είναι χτισμένη πάνω σε θέση – οχυρό και σε υψόμετρο σχεδόν 250 μέτρων. Εξαιτίας της θέσης της, η Μονή Οδηγήτριας αποτέλεσε καταφύγιο για πολλούς Κρητικούς επαναστάτες, καθώς επίσης η ιστορία της συνδέεται στενά μ’ αυτή των μικρών μοναστηριών και ερημητηρίων της γύρω περιοχής. Από εκεί, πέρασαν και έζησαν για λίγο καιρό και οι Άγιοι Παρθένιος και Ευμένιος, οι ιδρυτές της Μονής Κουδουμά. Επιπλέον, το μοναστήρι υπήρξε αρωγός για τη διάδοση των καλλιτεχνικών ρευμάτων που έφταναν στην Κρήτη από την Κωνσταντινούπολη.

Η Μονή Οδηγήτριας οικοδομήθηκε πάνω σε κτήματα της διάσημης οικογένειας των Καλλέργηδων ένα γύρω τον 14ο αιώνα από τη μοναχή Μάρθα. Τ’ όνομά της, αφετέρου, σχετίζεται με τη σπουδαία βυζαντινή εικόνα της Παναγίας – έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, που φυλάσσεται στη Μονή Οδηγών της Κωνσταντινούπολης. Επί Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε σταυροπηγιακό μοναστήρι (για να εξασφαλίσει τα μετόχια της), ενώ σήμερα αποτελεί ανδρική μονή. Το 1568 το μοναστήρι ανακαινίζεται για πρώτη φορά, αν και έκτοτε έχει υποστεί αρκετές εργασίες αναπαλαίωσης.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, το μεγαλύτερο μέρος των κτημάτων του μοιράζονται στους κατοίκους της περιοχής, ενώ κατά τη Γερμανική Κατοχή, εκεί περιθάλπονταν οι τραυματισμένοι αντάρτες. Μεταξύ των ετών 1977-1989 αποκτά τη σημερινή του μορφή (υδροδοτείται, φυτεύονται χώροι πράσινου, και άλλα).

Ο δίκλιτος ναός της Μονής Οδηγήτριας, είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στους Αγίους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο (υπήρχε και τρίτο κλίτος αφιερωμένο στον Άγιο Φανούριο, που όμως καταστράφηκε), καθώς και βρίσκεται στον πυρήνα του περιβόλου κι αποτελεί το επίκεντρο για τα λογής κτίρια του συγκροτήματος.

Παλιότερα, η Μονή Οδηγήτριας περιβάλλονταν από τείχος, μερικά τμήματα από το οποίο σώζονται ακόμη, όπως η βόρεια πύλη που φέρει εντοιχισμένη επιγραφή με τη χρονολογία του 1568, καθώς κι ο ψηλός πύργος που συναντά ο επισκέπτης κοντά στην είσοδο του περιβόλου. Επιπλέον, από την παλιά μονή διασώζονται αρκετά ιερά άμφια, φορητές εικόνες γνωστών ζωγράφων, ένα περίτεχνο τέμπλο, μερικές τοιχογραφίες, καθώς επίσης λειτουργεί κι ένα μικρό Λαογραφικό Μουσείο.

Ταυτόχρονα γύρω από τον περίβολο της Μονής, ο επισκέπτης μπορεί να δει ένα πέτρινο πηγάδι, το πατητήρι και τον πέτρινο φούρνο των μοναχών, το παλιό ελαιοτριβείο, διάφορα αγροτικά εργαλεία, το «τυροκέλι» (κελάρι για τυριά), τον ξενώνα ή παλιό ηγουμενείο, τα κελιά των μοναχών, αλλά και το προανακτορικό νεκροταφείο των πατέρων της.

Το σπουδαιότερο όμως αξιοθέατο της Μονής Οδηγήτριας είναι ένας φρουριακού τύπου πύργος, ο οποίος σύμφωνα με τους ντόπιους χτίστηκε από τον Νικηφόρο Φωκά το 961 μ.Χ., και χρησίμευε σαν παρατηρητήριο για τα πειρατικά πλοία που έπλεαν στις νότιες ακτές. Μάλιστα, λέγεται ότι ο πιο ετοιμοπόλεμος μοναχός του μοναστηριού, ήταν τότε ο μοναχός Ιωασάφ ή καλόγερος Ξωπατέρας, που προκειμένου να προστατεύσει την οικογένειά του εναντιώθηκε ολομόναχος απέναντι σε μια μεγάλη στρατιά Τούρκων (1828).

Τελικά οι μουσουλμάνοι έκαψαν τη Μονή κι αποκεφάλισαν τον γενναίο χαϊνη, που πλέον είναι ένας από τους τοπικούς θρύλους του νησιού. Σήμερα, το οχυρό που μπορεί να θαυμάσει ο περιηγητής, αποτελεί έναν δεύτερο κατά σειρά πύργο που χτίστηκε στη θέση του πρώτου από τους Βενετούς, διατηρώντας αρκετά από τα αρχικά του στοιχεία.

Τέλος, η πρόσβαση στη Μονή Οδηγήτριας γίνεται από το χωριό Σίβας Πυργιωτίσσης. Εκεί ζουν σήμερα πέντε καλόγεροι, ενώ στην ευρύτερη περιοχή του Αγιοφάραγγου υπάρχει μόνο ένας ερημίτης.

Most Popular