Μουσείο Αγίας Αικατερίνης

Το Μουσείο Αγίας Αικατερίνης (γνωστό κι ως Χριστιανικό Μουσείο ή Μουσείο Εικόνων και Κειμηλίων Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης), στεγάζεται μέσα στον ομώνυμη ιστορική μονή, και βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία του κέντρου του Ηρακλείου, σε απόσταση αναπνοής από το μητροπολιτικό ναό Αγίου Μηνά. Εκεί, από το 1967 παρουσιάζεται η σπουδαιότερη έκθεση βυζαντινών εικόνων στο νησί.

Ο ναός της Αγίας Αικατερινής Σιναϊτών, που υπήρξε μετόχι της ομώνυμης Σιναϊτικής μονής, ανεργέθηκε πιθανότατα κατά τον 13ο αιώνα και ανακατασκευάστηκε κατά τον 16ο και τον 17ο αιώνα. Υπήρξε σημαντικό πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο της ενετοκρατούμενης Κρήτης, και μάλιστα εκεί, στεγάστηκε η έδρα της Ακαδημίας των Αλλόκοτων (Ακαδημία των Stravaganti) που σημείωσε αξιόλογη φιλολογική δραστηριότητα για την εποχή. Αυτή ιδρύθηκε από μια ομάδα λόγιων Κρητικών που είχαν σπουδάσει στην Ιταλία, ανάμεσά τους ήταν κι ο αδερφός του Βιτσέντζου Κορνάρου, ένα γύρω το 1590.

Επί Τουρκοκρατίας όμως, όπως κι οι περισσότερες εκκλησίες του νησιού, μετατράπηκε σε τζαμί, ίχνη από το οποίο βρίσκονται μέχρι και σήμερα μέσα στο χριστιανικό ναό – ο οποίος για πολλά χρόνια παρέμεινε κλειστός για λόγους ανακαίνισης.

Η Αρχιεπισκοπή της Κρήτης, έχει μετατρέψει από το 2012 το παλιό αυτό μνημείο με τη μακρά θρησκευτική κι αρχιτεκτονική ιστορία, σ’ ένα σύγχρονο εκκλησιαστικό μουσείο. Στο Μουσείο Αγίας Αικατερίνης, με τη χρήση πολυμέσων (οθονών αφής, και άλλων) εκτίθενται στο ευρύ κοινό, διάφορα εκκλησιαστικά κειμήλια από λογής ναούς και ασκητικά μοναστήρια του νησιού.

Η πρώτη εικόνα που θα συναντήσει ο επισκέπτης μπαίνοντας μέσα στο μουσείο, είναι ο Χριστός Παντοκράτορας, ένα έργο εξαιρετικής παλαιολόγειας ζωγραφικής, ενώ με μια εξερεύνηση του χώρου μπορεί να θαυμάσει φορητές εικόνες της περιόδου του 15ου – 19ου αιώνα, που επάνω τους διαφαίνεται η λεγόμενη «Κρητική Σχολή» (με σπουδαιότερες, αυτές του Μιχαήλ Δαμασκηνού και του Άγγελου Ακοτάντου), τοιχογραφίες, ξυλόγλυπτα, δερματόδετα ιερά βιβλία και βυζαντινά χειρόγραφα, καθώς επίσης χειροποίητα εκκλησιαστικά άμφια (για παράδειγμα κεντητά φελόνια του 18ου αιώνα), και άλλα πολλά αντικείμενα που έχουν τεράστιο θρησκευτικό βάρος. Τέλος, υπάρχει η δυνατότητα προσωπικής ξενάγησης κατόπιν συνεννόησης.

Η ήσυχη και γραφική πλατεία που φιλοξενεί το Μουσείο Αγίας Αικατερίνης, εκτός από τα πολλά παιδιά που παίζουν κατά μήκος της, διαθέτει και μερικά καφέ για χαλάρωση και περισυλλογή μετά την περιήγησή του επισκέπτη σ’ αυτόν τον εκκλησιαστικό-εκθεσιακό χώρο.