Πολιόχνη
Ένας σπουδαίος αρχαιολογικός χώρος, όχι μόνο για τη Λήμνο, αλλά και για όλο το χώρο του Αιγαίου, είναι η Πολιόχνη, η αρχαία πόλη που αναπτύχθηκε και άκμασε από την νεολιθική περίοδο, την 4η ή 5η χιλιετία π.Χ. έως το 1.600 π.Χ. περίπου.
Η Πολιόχνη ανασκάφηκε το 1930, από την Ιταλική Σχολή, που έφερε στο φως πλήθος κατοικιών, ένα μέγαρο, δομές της πόλης αλλά και το «βουλευτήριο» ένα από τα παλαιότερα στοιχεία δημοκρατικής λειτουργίας του αρχαίου κόσμου. Υπολογίζεται πως κατά την ακμή της η Πολιόχνη είχε περί τους 1.500 κατοίκους που έμεναν σε ορθογώνιες πέτρινες κατοικίες. Η πόλη περιβαλλόταν από τείχος και διέθεται αποχετευτικό δίκτυο, πλατείες και δρόμους, που υποδηλώνουν πως οι κάτοικοι της εποχής συνεργάζονταν και ζούσαν υπό συγκεκριμένους κανόνες.
Ένα από τα εντυπωσιακότερα στοιχεία της Πολιόχνης είναι το «βουλευτήριο», μια αίθουσα με πέτρινα καθίσματα γύρω γύρω και έδρα στη μέση για τον ομιλητή. Θεωρείται βέβαιο πως τουλάχιστον για κάποια περίοδο ήταν το κέντρο μιας μορφής δημοκρατικής λειτουργίας της πόλης, που όμως βάσει των αρχαιολογικών ευρημάτων, φαίνεται πως μετέπειτα εγκαταλείφθηκε, προφανώς κατά την επικράτηση πιο αυταρχικού καθεστώτος.
Η Πολιόχνη ονομάζεται αλλιώς και Επτάπολις, καθώς η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως επτά διαδοχικές φάσεις στην εξέλιξή της, κάθε μια από τις οποίες παρουσιάζει μεγαλύτερη πρόοδο από την προηγούμενη. Κατά την επίσκεψή σας στον αρχαιολογικό χώρο θα δείτε σημειωμένα με διαφορετικό χρώμα τα ευρήματα που αντιστοιχούν σε κάθε μια από τις περιόδους αυτές: Μελανή, Κυανή, Πράσινη, Ερυθρή, Κίτρινη, Καστανή (ή Φαιά) και Ιώδη.
Σύμφωνα με τις μελέτες, η Πολιόχνη ήταν μια από τις δύο κύριες πόλεις του Αιγαίου την εποχή εκείνη, μαζί με την Τροία. Τα κοινά στοιχεία των πόλεων έχουν εξακριβωθεί πολλάκις. Ο «θησαυρός της Πολιόχνης», που σήμερα εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα μάλιστα, δηλαδή μια πλούσια συλλογή περίτεχνων κοσμημάτων, θεωρείται πως έχει κατασκευαστεί από το ίδιο εργαστήριο με τον «θησαυρό του Πριάμου» που ανακάλυψε ο Σλήμαν στην Τροία. Ο «θησαυρός της Πολιόχνης» ανήκει στην κίτρινη περίοδο και βρέθηκε στο «δωμάτιο 643» κάτω από το δάπεδο, ενώ στην ίδια εποχή ανήκει και το «Μέγαρο 605». Στην βόρεια πλατεία της πόλης θα δείτε τα απομεινάρια από αυτό το κτίσμα που διαθέτει δωμάτια, προθάλαμο και μεγάλη πλακόστρωτη αυλή.
Το πλήθος αγγείων και μετάλλων μεταξύ των ευρημάτων θεωρείται απόδειξη της πλούσιας εμπορικής δραστηριότητας της Πολιόχνης σε όλο το Αιγαίο.
Καταστροφικός για την Πολιόχνη φαίνεται πως ήταν ο ισχυρός σεισμός που χτύπησε το βορειοανατολικό Αιγαίο στα 2100 π.Χ., όπως άλλωστε και για όλες τις τότε γνωστές πόλεις της ευρύτερης περιοχής.
Τον αρχαιολογικό χώρο της Πολιόχνης μπορεί κανείς να επισκεφθεί δωρεάν, από Τρίτη ως Κυριακή, 8:00 -15:00, ενώ κοντινότερο χωριό είναι τα Καμίνια. Το μικρό μουσείο που βρίσκεται εκεί μεταξύ άλλων περιλαμβάνει μια μία μακέτα του οικισμού, ενώ πολλά από τα ευρήματα των αρχαιολόγων εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο στη Μύρινα.
