Αβδελλάς

Ο Αβδελλάς είναι ένα χωριό στο Ρέθυμνο, 35 χιλιόμετρα περίπου ανατολικά της πρωτεύουσας του ομώνυμου νομού. Ο Αβδελλάς, χτισμένος σε υψόμετρο 440 μέτρων, πάνω στον οδικό άξονα που συνδέει το Πέραμα  με τα Ανώγεια, είναι χαρακτηρισμένος ως αγροτικός ημιορεινός οικισμός.

To όνομα του χωριού πιθανόν να προέρχεται από το επώνυμο του πρώτου οικιστή που λεγόταν Αβδελλάς. Μια άλλη εκδοχή αναφέρεται στο ότι η ονομασία προέρχεται απευθείας από τη λέξη βδέλλα (αβδέλλα).

Ο Αβδελλάς αναφέρεται το 1577 από τον Barozzi, από τον Καστροφύλακα και από το Βασιλικάτα, ενώ καταγράφεται και στην τούρκικη απογραφή του 1671.

Στις 5 Ιανουαρίου του 1826, Κρητικοί επαναστάτες, επιτέθηκαν εναντίον 300 Τούρκων και σκότωσαν τους αρχηγούς τους, Πεντεβή και Δερβίση, με επικεφαλής των Ελλήνων τον Σταυράλη Νιώτη και τον Αν. Παλμέτη, ενώ στις 4 Σεπτεμβρίου 1943, οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής συνέλαβαν και εκτέλεσαν σχεδόν όλους του άνδρες του Αβδελλά, καθώς και αρκετούς από τα γειτονικά χωριά Άγιος Μάμας, Αβδανίτες, Κάλυβος.

Αξιοθέατα για τον επισκέπτη του Αβδελλά είναι τα δύο μοναστήρια, των οποίων σήμερα σώζονται κάποια ερείπια, αλλά και η ανάμνηση με διάφορους θρύλους στην περιοχή. Σύμφωνα με τον Πωλ Φωρ, το γάλλο φιλέλληνα αρχαιολόγο, βορείως του οικισμού στη θέση Κελλιά υπήρχε μοναστήρι γύρω από τον σπηλαιώδη ναό της Υπαπαντής. Σήμερα σώζονται εκεί ακόμα ερείπια των κελιών, τα οποία και έδωσαν την ονομασία στην περιοχή. Ερείπια κελιών σώζονται και στη θέση Μοναστήρια, κοντά από το ναό του Αφέντη Χριστού.