Αποδούλου

Το Αποδούλου στο νομό Ρεθύμνου  είναι ένα μικρό χωριό που βρίσκεται στους πρόποδες του Ψηλορείτη  και απέχει 53 περίπου χιλιόμετρα νότια από το Ρέθυμνο. Το χωριό που έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός και βρίσκεται σε υψόμετρο 400 μέτρων, έχει έξοχη θέα προς την κοιλάδα του Αμαρίου και το Λιβυκό Πέλαγος.

Η ονομασία του χωριού προέρχεται από τη λέξη Απόδουλος, που σημαίνει απελεύθερος, ο δούλος που απελευθερώθηκε. Το Μεσαίωνα, οι πειρατές εξορμούσαν σε παράλιες περιοχές της Κρήτης παίρνοντας τους κατοίκους ως σκλάβους, με πολλούς από αυτούς να ανακτούν την ελευθερία τους πληρώνοντας λύτρα, κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο αρχικός οικισμός αναπτύχθηκε από τέτοιους οικιστές που αποτραβήχτηκαν σε πιο ορεινά μέρη.

Το Αποδούλου  φαίνεται στις καταγραφές των Ενετών, ενώ στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 καταγράφεται να κατοικούν στο χωριό 14 χριστιανικές και 6 τούρκικες οικογένειες.

Οι κάτοικοι έλαβαν μέρος σ’ όλους τους πολέμους και τις επαναστάσεις, καθώς και στην Εθνική Αντίσταση, ενώ στο μνημείο πεσόντων του χωριού αναφέρονται συνολικά 17 θυσιασθέντες από το 1916 έως το 1948.

Ένα από τα σημαντικά αξιοθέατα στο Αποδούλου, αλλά και σε όλη την περιοχή είναι ο Mινωικός Οικισμός Αποδούλου, πάνω στο δρόμο που ένωνε το ανάκτορο της Φαιστού με το μεγάλο παλαιοανακτορικό κέντρο του Μοναστηρακίου  και μάλλον λειτούργησε ως ενδιάμεσος σταθμός. Στο χωριό υπάρχει ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο Άγιος Νικόλαος, η Κοίμηση Θεοτόκου, ο Άγιος Γεώργιος ο Μεθυστής, οι Άγιοι Πάντες και η Γέννηση Θεοτόκου.

Ο Άγιος Γεώργιος Ξιφηφόρος, στη θέση Νούφια κοντά στο χωριό ήταν παλιό μοναστήρι του 12ου αιώνα, αλλά και λατρευτικό κέντρο επί Τουρκοκρατίας και κρυφό σχολειό.

Στις τοιχογραφίες του ναού ξεσπούσαν οι Τούρκοι με τις ξιφολόγχες τους, βγάζοντας τα εικονιζόμενα μάτια του αγίου. Ονομάζεται Ξιφηφόρος γιατί η εικόνα του Αγίου φέρει ξίφος αντί για δόρυ. Σήμερα σώζονται ο ναός και ερείπια των κελιών μοναχών.

Το Αποδούλου  είναι επίσης γνωστό για το αρχοντικό της Καλλίτσας Ψαρουδάκη που στα χρόνια της Επανάστασης του 1821, απήχθη από τους Τούρκους και πουλήθηκε στην Αίγυπτο. Όταν παντρεύτηκε το 1828 τον Ρόμπερτ Χέιν, γόνο πλούσιας οικογένειας και γιο του ναυάρχου του αγγλικού στόλου, επέστρεψε στο χωριό της και έφτιαξε το αρχοντικό που υπάρχει μέχρι σήμερα, το λεγόμενο Φράγκικο Κονάκι. Το εντυπωσιακό κτίριο που είναι χτισμένο με πλάκες από τη Μάλτα, και παραλίγο να καεί όταν οχυρώθηκαν σε αυτό 300 Τούρκοι στην επανάσταση του 1866, λειτούργησε επίσης ως σταθμός χωροφυλακής και ανήκει στην οικογένεια Ψαρουδάκη.

Οι 250 κάτοικοι του Αποδούλου ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και ιδιαίτερα με την παραγωγή λαδιού, αφού εδώ παράγονται οι καλύτερες ψαροελιές ή σταφιδολιές, ενώ ο τόπος παράγει επίσης χαρούπια, μέλι και κτηνοτροφικά.