Ιδαίον Άνδρον

Το Ιδαίον Άνδρον είναι ένα σπήλαιο στο νομό Ρεθύμνου  που βρίσκεται στην ανατολική πλαγιά του Ψηλορείτη  σε υψόμετρο 1.530 περίπου μέτρων, 23 περίπου χιλιόμετρα μετά τα Ανώγεια  και 74 από το Ρέθυμνο.

Από τα παλαιότερα σπήλαια της Κρήτης, το Ιδαίον Άνδρον θεωρείται αντίστοιχης αξίας με τα μεγαλύτερα πανελλήνια ιερά, καθώς αποτέλεσε λατρευτικό κέντρο από τα μινωικά έως και τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια. Κατά την προανακτορική περίοδο, λατρευόταν εκεί νεαρός μινωικός θεός που προσωποποιούσε την βλάστηση και στο τέλος της μινωικής εποχής τον διαδέχτηκε και λατρευόταν εκεί ο Κρηταγενής Διάς. Ο μύθος λέει ότι εδώ γεννήθηκε και μεγάλωσε ο πατέρας και θεός των θεών (τη γέννηση του Δία διεκδικεί και το Δικταίο Άνδρον στην Ανατολική Κρήτη). Σύμφωνα με χρησμό από μαντείο, ο γιος του Κρόνου και της Ρέας θα έπαιρνε την εξουσία από τον πατέρα του, ο οποίος για να προστατευτεί, καταβρόχθιζε τα παιδιά του. Η Ρέα ξεγελώντας το σύζυγό της, του έδωσε μια φασκιωμένη πέτρα να καταπιεί και έκρυψε το μωρό βαθιά σε μια σπηλιά, όπου τον ανέθρεψαν η νύμφη Μέλισσα και η κατσίκα Αμάλθεια. Το κλάμα του μωρού κάλυπταν οι μυθικοί Κουρήτες, χτυπώντας τύμπανα και τις ασπίδες τους την ώρα που χόρευαν. Όταν ο Δίας έφτασε σε κατάλληλη ηλικία, εκδίωξε τον πατέρα του Κρόνο παίρνοντάς του την εξουσία και επαληθεύοντας το χρησμό.

Το Ιδαίο Άνδρον, που λέγεται και Αρσένιο ή και Σπηλιάρα της Βοσκοπούλας, αφού οι ντόπιοι λένε ότι τάφηκε η γυναίκα του Χαρίδημου, του άρχοντα της Γόρτυνας στον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου, χωρίζεται εσωτερικά σε τρεις θαλάμους και το άδυτο.

Μπαίνοντας στο σπήλαιο, υπάρχει η κεντρική αίθουσα μήκους 40 μέτρων και πλάτους 50 μέτρων με τρεις επιβλητικούς σταλακτίτες που ήρθε στο φως μετά από ανασκαφές του Ιταλού αρχαιολόγου Federico Halbherr το 1885 και του Γιάννη Σακελλαράκη το 1982. Τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν περιλαμβάνουν χάλκινα ειδώλια, φιάλες, χάλκινες ασπίδες, ελεφαντοστέινα αντικείμενα και χρυσά κοσμήματα που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Σε απόσταση 70 μέτρων από το Ιδαίον Άνδρον διασώζεται βωμός λαξευμένος στο βράχο.

Στο σπήλαιο κάθε χρόνο γίνονταν γιορτές αρχικά προς τιμή του θεού της βλάστησης που πέθαινε και ξαναγεννιόταν, σύμφωνα με τον κύκλο των εποχών, και αργότερα γίνονταν γιορτές για το Δία. Στη διάρκεια των τελετών, οι προσκυνητές κρεμούσαν αναθήματα στα κλαδιά μιας λεύκης μπροστά από την είσοδο, όπως αναφέρει ο Θεόφραστος. Ακόμα και ο Μίνωας, ο μυθικός βασιλιάς της Κνωσού, ερχόταν σαν προσκυνητής στο ιερό αυτό κάθε 9 χρόνια για να πάρει τους ανανεωμένους νόμους από τον πατέρα του, Δία.

Ένας από τους προσκυνητές στο Ιδαίο Άνδρον υπήρξε και ο Πυθαγόρας, σοφός της αρχαιότητας από τη Σάμο, που είχε λάβει μέρος στις τελετές και μάλιστα είχε μυηθεί στα μυστήρια που γίνονταν προς τιμή του Δία. Για τα μυστήρια αυτά δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες, καθώς οι μυημένοι ήταν υποχρεωμένοι να μην μιλούν για αυτά στο ευρύ κοινό.
Σήμερα το Ιδαίον Άνδρον είναι πόλος έλξης χιλιάδων τουριστών, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.