Άγιος Νικόλαος

Μεγαλοπρεπής ναός, είναι ο πολιούχος της Ερμούπολης, ο Άγιος Νικόλαος, βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την πλατεία Μιαούλη και συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα αξιοθέατα του νησιού. Θεμελιώθηκε το 1848 με σχέδια του Γ. Μεταξά και εγκαινιάστηκε το 1870. Είναι γνωστός και ως Άγιος Νικόλαος ο «πλούσιος», για να ξεχωρίζει από τον Άγιο Νικόλαο των Πτωχών της Άνω Σύρου.

Οι επιβλητικές αναλογίες του διώροφου ναού, τα πανύψηλα μαρμάρινα κωδωνοστάσια, η μαρμάρινη σκάλα ύψους 4 μέτρων που οδηγεί στην είσοδο, τα επιβλητικά μαρμάρινα προπύλαια με τους τέσσερις ιωνικού ρυθμού κίονες και ο διάκοσμος με τα αρχαϊκά μοτίβα δίνουν στον Άγιο Νικόλαο μνημειακό αρχαιοελληνικό χαρακτήρα. Για την ανέγερσή του ενδιαφέρθηκε προσωπικά ο Βασιλιάς Όθωνας και για την κατασκευή του συνέβαλαν πολλοί δωρητές, κυρίως Έλληνες ομογενείς της Ρωσίας και Χιώτες εφοπλιστές του νησιού.

Η εικόνα του Αγίου Νικολάου επαργυρώθηκε στη Μόσχα το 1852. Εσωτερικά, τοξοστοιχίες χωρίζουν τον ναό σε τρία κλίτη και ένας γυναικωνίτης περιτρέχει τις τρεις πλευρές του. Μαρμάρινοι κορινθιακοί κίονες, υπέρθυρα με ανάγλυφες διακοσμήσεις, πλακόστρωση σε χρώμα γκρι – γαλάζιο, μα πάνω απ’ όλα εντυπωσιάζει το τέμπλο του.

Το μαρμάρινο τέμπλο του Αγίου Νικολάου φιλοτεχνήθηκε κατά τη περίοδο 1883-1899 από τον Τήνιο μαρμαρογλύπτη Γεώργιο Βιτάλη και θεωρείται από τα ωραιότερα τέμπλα του 19ου αι. Ξεχωρίζει ακόμα ο μαρμάρινος Δεσποτικός Θρόνος, έργο του ίδιου γλύπτη και ο μαρμάρινος Άμβωνας, πεντάπλευρος, έργο του Χίου γλύπτη Αντώνιου Φραγκούλη. Οι εικόνες του Αγίου Νικολάου έχουν φιλοτεχνηθεί από τους σπουδαιότερους αγιογράφους της εποχής.