Παναγία
Χτισμένη στην πλαγιά του Υψαριού βρίσκεται η Παναγία Θάσου, ένα από τα παραδοσιακά, παλαιότερα και μεγαλύτερα (με περίπου 900 μόνιμους κατοίκους) χωριά του νησιού.
Κατά τον 19ο αιώνα υπήρξε για ένα διάστημα πρωτεύουσα, καθώς ουσιαστικά αποτέλεσε τον οικισμό των κατοίκων του Λιμένα, όταν αυτοί αποφάσισαν να μετακινηθούν από τις ακτές στην ενδοχώρα, λόγω του κινδύνου της πειρατείας. Η Παναγία άλλωστε απέχει από τον Λιμένα περίπου δέκα χιλιόμετρα, που διασχίζει κανείς μέσα στην πευκόφυτη καταπράσινη βλάστηση και τα τρεχούμενα νερά.
Το ίδιο το χωριό, που έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός από το 1978, είναι χτισμένο μέσα στα δέντρα, τα πλατάνια και τα πεύκα, ενώ δεκάδες κανάλια και βρύσες ομορφαίνουν το τοπίο και δίνουν στην Παναγία τον χαρακτηριστικό ήχο του κελαριστού νερού που κυλά ασταμάτητα. Τα σπίτια, δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, αλλά με ιδιαίτερα στοιχεία, είναι όλα λευκά, με σκεπές από σχιστόλιθους και έντονα στοιχεία ξύλου.
Το πολύ ξεχωριστό στην αρχιτεκτονική της Παναγίας είναι τα στενά, ξύλινα μπαλκόνια των σπιτιών, με τους σκεπαστούς εξώστες. Ο μεγάλος πλάτανος και η βρύση στην πλατεία του χωριού, είναι η «αφετηρία» για τα δεκάδες στενά πέτρινα δρομάκια που το διασχίζουν. Από εκεί εξάλλου ξεκινά και το σύντομο μονοπάτι για την Δρακότρυπα, ένα αξιοθαύμαστο σπήλαιο, που όμως δεν έχει πλήρως εξερευνηθεί ακόμα.
Όπως είναι ολοφάνερο από το όνομα του χωριού, στο κέντρο του οικισμού δεσπόζει η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, που γιορτάζει με μεγάλο πανηγύρι στις 15 Αυγούστου.
Στην εκκλησία μπορεί κανείς να θαυμάσει την εικόνα της Παναγίας της Πανταβλεπούσας, του 1814, αλλά και τις «μπακίρες», το νόμισμα του χωριού, που χρησιμοποιήθηκε επίσης κατά τον 19ο αιώνα.
Τον Δεκαπενταύγουστο οι γυναίκες στην Παναγία φτιάχνουν παραδοσιακό κουρμπάνι, κρέας βρασμένο με στάρι, και το μοιράζουν στους πιστούς, ενώ το έθιμο ακολουθείται και στη γιορτή των Αγίων Πάντων, την 1η Νοεμβρίου.
Μεγάλη γιορτή στην Παναγία Θάσου στήνεται και την Καθαρά Δευτέρα, όταν διοργανώνεται τοπικό καρναβάλι με παρέλαση και γλέντι στους δρόμους, όπου προσφέρεται άφθονο κρασί και φαγητό.
