Κάστρο Κότσινα
Το Κάστρο του Κότσινα ήταν το ισχυρό μεσαιωνικό οχυρό της βόρειας Λήμνου. Δημιουργήθηκε από τον πρώτο Μεγάλο Δούκα της Λήμνου Φιλόκαλο Ναβιγκαγιόζο, περί το 1210 και στη συνέχεια διοικήθηκε από τους απογόνους του, ως ένα από τα τρία κάστρα της Λήμνου, μαζί με το Παλαιόκαστρο της Μύρινας και το Κάστρο του Μούδρου.
Το Κάστρο του Κότσινα ήταν μοναδικό ως προς το γεγονός που δημιουργήθηκε εξ’ ολοκλήρου σε τεχνητό γήλοφο εκτάσεως περίπου τεσσάρων στρεμμάτων και ύψους περίπου 20 μέτρων. Σήμερα σώζονται ελάχιστα απομεινάρια της οχύρωσης, στη βόρεια πλευρά, δηλαδή από την πλευρά της θάλασσας, όπου υπήρχαν και τα παλιά θεμέλια του κάστρου. Αν και το Κάστρο του Κότσινα απέκρουσε τουλάχιστον τέσσερις επιθέσεις των Οθωμανών επί Ενετοκρατίας, εν τούτοις οι ίδιοι οι Ενετοί το κατέστρεψαν τελικά όταν εγκατέλειψαν οριστικά τη Λήμνο το 1657.
Στο εσωτερικό του Κάστρου του Κότσινα, περί τον 15ο αιώνα χτίστηκε η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, στο σημείο όπου υπάρχει και ο σημερινός ναός. Μέσα από την εκκλησία και κατεβαίνοντας περί τα 60-65 σκαλοπάτια σήμερα φτάνει στο αγίασμα, δηλαδή μια πηγή γλυκού νερού. Φαίνεται πως και οι δημιουργοί του Κάστρου του Κότσινα διατήρησαν τη σήραγγα που οδηγεί στην πηγή, ώστε να εξασφαλίζουν πόσιμο νερό κατά την πολιορκία του.
Οι θρύλοι που σχετίζονται με το Κάστρο του Κότσινα είναι πολλοί. Ο πιο γνωστός όμως είναι ο θρύλος της Μαρούλας, της νέας της οποίας το άγαλμα βλέπουν σήμερα οι επισκέπτες στην περιοχή. Στην πολιορκία του 1478 λοιπόν, η Μαρούλα λέγεται πως άρπαξε το σπαθί του πατέρας μόλις αυτός σκοτώθηκε και ρίχτηκε στη μάχη, εμψυχώνοντας τους συμπολεμιστές της και οδηγώντας τους τελικά στη μεγάλη νίκη!
Από το Κάστρο του Κότσινα λέγεται επίσης πως πέρασε και ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου.
