Κουκονήσι

Το Κουκονήσι είναι ένα από τα μικρά νησάκια της Λήμνου και ταυτόχρονα ένας τόπος σπουδαίας αρχαιολογικής σημασίας για το νησί. Οι ντόπιοι το αποκαλούν και Νησάκι, έχει υψόμετρο μόλις 10 μέτρα και βρίσκεται πολύ κοντά στην ανατολική ακτή του κόλπου του Μούδρου και πολύ κοντά στον οικισμό.

Μάλιστα, ένας επιχωματωμένος δρόμος ενώνει πλέον το Κουκονήσι με την ακτή, έτσι που μπορεί κανείς να το προσεγγίσει και οδικώς. Η νησίδα έχει σχήμα ωοειδές και έκταση 140 στρέμματα περίπου.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 εντοπίστηκαν στο Κουκονήσι ίχνη ενός σημαντικού προϊστορικού οικισμού. Ο Λημνιός Χρήστος Μπουλώτης ήταν τότε ο επικεφαλής αρχαιολόγος που αποκάλυψε ένα προϊστορικό κέντρο, ισοδύναμο της Πολιόχνης  και σύγχρονο με κάποιες φάσεις της.

Χαρακτηριστικό της αρχαιολογικής σημασίας του οικισμού στο Κουκονήσι είναι και το γεγονός πως κατά το 1986-87, μαθητές του Γυμνασίου Μούδρου είχαν μόνοι τους συλλέξει πλήθος οστράκων αρχαιολογικής αξίας, τα οποία και παρέδωσαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Λήμνου.

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως τον ακμαίο οικισμό στο Κουκονήσι, με συνεχή κατοίκηση από την Πρώιμη ως την Ύστερη Χαλκοκρατία. Ο Κούκονος, το ψηλότερο σημείο του νησιού ήταν το κέντρο του οικισμού, πιθανότατα για λόγους ασφαλείας, με τις οικίες να αναπτύσσονται δεξιά και αριστερά ενός στενού κεντρικού δρόμου μήκους 11 μέτρων. Αποκαλύφθηκαν επίσης ενδείξεις ύπαρξης αποχετευτικού συστήματος και οχυρωματικού τείχους.

Ο θρύλος για το Κουκονήσι της Λήμνου λέει ότι κάτοικοι ήταν οι Κούκονες, πελώριοι, άγριοι και απομονωμένοι, που αποφάσισαν να κλειστούν στα σπίτια τους και να μην ξαναβγούν, ώσπου εξαφανίστηκαν.

Τα ευρήματα στο Κουκονήσι μαρτυρούν ακόμα την ανάπτυξη οικοτεχνικής και βιοτεχνικής δραστηριότητας (κατεργασία μαλλιού, υφαντουργία, βαφή υφασμάτων, λιθοτεχνία, κά) καθώς και ότι οι κάτοικοί του είχαν εμπορικές επαφές με τις Κυκλάδες, τη μινωική Κρήτη και άλλες περιοχές.