Συμμαχικό νεκροταφείο Μούδρου

Η Λήμνος ήταν από τα ελληνικά νησιά που διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όχι γιατί έγινε θέατρο κάποιας μάχης, αλλά γιατί επιλέχθηκε ως βάση αρχικά για τον ελληνικό και στη συνέχεια για τον συμμαχικό στόλο. Τότε ήταν που η νότια παραλία του Μούδρου ονομάστηκε «αερολιμένας», καθώς εκεί προσγειωνόταν τα υδροπλάνα των δυνάμεων. Το πιο σπουδαίο «μνημείο» της περιόδου εκείνης είναι σήμερα το Συμμαχικό νεκροταφείο Μούδρου.

Το λιμάνι του Μούδρου, αυτός ο πολύ καλά και φυσικά προφυλαγμένος κόλπος ήταν το καταφύγιο των Συμμαχικών Δυνάμεων, από όπου ο Ουίνστον Τσώρτσιλ σχεδίασε την εκστρατεία της Καλλίπολης, δηλαδή της κατάληψης των Δαρδανελίων (1915). Στο Συμμαχικό νεκροταφείο Μούδρου θάφτηκαν δεκάδες νεκροί της αποτυχημένης τελικά εκστρατείας και σήμερα αποτελεί τόπο τιμής που δέχεται κάθε χρόνο εκατοντάδες επισκέπτες.

Το Συμμαχικό νεκροταφείο Μούδρου σήμερα περιλαμβάνει τα μνήματα των 148 Αυστραλών και 76 Νεοζηλανδών στρατιωτών που σκοτώθηκαν την εποχή εκείνη, αλλά και υπηκόων άλλων χωρών, που είναι θαμμένοι σε συστάδες ανάλογα με την εθνικότητά τους.

Ο δρόμος που ονομάζεται οδός ΑΝΖΑΚ από το κωδικό όνομα που είχαν οι δυνάμεις της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας που είχαν συμμετάσχει στην ανεπιτυχή επιχείρηση, οδηγεί στο Συμμαχικό νεκροταφείο Μούδρου, προς το χωριό Ρουσσοπούλι. Από το 1998 στη Λήμνο τελούνται εκδηλώσεις στη μνήμη των συμμάχων που έπεσαν πολεμώντας την περίοδο εκείνη.

Μπορεί η κατάληξη της εκστρατείας να μην ήταν η προσδοκώμενη, όμως οι συμμαχικές δυνάμεις που πέρασαν σχεδόν δυο χρόνια στη Λήμνο κράτησαν τη φιλοξενία των κατοίκων. Ειδικά οι Αυστραλοί, που αποτελούν και τον κύριο όγκο των επισκεπτών του Συμμαχικού νεκροταφείου Μούδρου, έδωσαν το τοπωνύμιο Λήμνος σε προάστιο της Βικτώρια.